Enerjide Rusya’ya bağımlı olan Avrupa kış aylarının da yaklaşması ile bir arada kara kara düşünüyor. Hem pandeminin iktisatta bıraktığı tesirler hem de Rusya ve Ukrayna savaşı ile çok yükselen güç fiyatları, enflasyonu rekor düzeylere çıkarırken Rusya’nın bir de gaz vanasının kapanması Avrupa’yı içinden çıkılmaz bile hale soktu.
Avrupa Merkez Bankası’nın faiz kararı öncesi güç fiyatları ve enflasyon üzerine Avrupa’daki son durumu özetleyen HaberTürk yazarı Abdurrahman Yıldırım, ‘Yüksek enflasyona karşı en acı ilacı en şok Avrupa içmek zorunda kalacak’ yorumunda bulundu.
İşte Yıldırım’ın o yazısı;
Sonunda Rusya Avrupa’ya gazın vanasını bilinmeyen bir müddet için kapattı. Gazprom hafta başında “Batı yaptırımları kalkıncaya kadar Kuzey Boru Hattı’ndan gaz transferinin durdurulduğunu” duyurdu. Avrupa doğalgaz fiyatlarının göstergesi TTF gaz megavat/saat başına 215’ten 290 euroya fırladı. Akabinde da 240 euroya geri geldi.
Sonbahara girilirken Avrupa’nın güç krizi kendini elektrik fiyatlarında gösterdi. Bir yıl evvel elektrik fiyatlarının megavat/saati 50-100 euro iken, 1.000 euronun bile üstüne çıktı. Sonrasında 500-600 euroya indi ancak bu seviyesi dahi uzun periyotlu fiyatının 10 katını buluyor.
Avrupa doğalgaz fiyatlarının megavat/saati 2021 yılı ortalaması 47.84 euroydu. Bu yılın geride kalan periyodunun fiyat ortalaması 130.35 euroya yükseldi ve 3 katına yaklaştı.
Henüz sonbahara girmedik. Nasıl bir kış geçireceğimizi bilmiyoruz. Motamot yaz aylarının çok kurak geçmesinin elektrik fiyatlarını fırlatmasında olduğu üzere, sert ve uzun sürecek bir kış mevsimi gelirse Avrupa’nın vay haline.
Enerji krizi asıl bu türlü bir ortamda domino tesiri gösterecek. Ekonomiden başlayarak toplum hayatını derinden etkileyecek.
HÜKÜMETLERDEN YARDIM
Hükümetler bu durumu görmüş olacaklar ki, rekor seviyelere çıkan elektrik ve doğalgaz fiyatları karşısında toplumun en zayıf kısımlarına yardım kararı aldı.
En başta Almanya 65 milyar euroluk enflasyonla gayret yardım paketi açıkladı. Paketle emeklilere aylık 300, öğrencilere 200 euro yardım yapılacak.
İngiltere’nin açtığı paket de 46 milyar sterlin büyüklüğünde.
Ancak her ülkenin cüzdanı Almanya üzere kalın değil. Emsal yardımları yapamayacak olanlar da olabilir.
9 Eylül’de AB güç bakanlarının inanılmaz toplantısında misal yardım paketlerini her ülkenin kabul etmesi bekleniyor.
Avrupa öbür birtakım tedbirleri de yürürlüğe koydu. Bunlardan birisi güç tüketiminde yüzde 15 tasarruf sağlamak için su ısıtıcıların 2 derece düşürülmesi, oda sıcaklığının 21 dereceye indirilmesi, binaların ısı yalıtımının yapılması üzere tedbirleri kapsıyor.
Diğer tedbir de güç ağır çalışan kesimlerin kısıtlaması, üretimin düşürülmesi, diğer bir ülkeye taşınmasının teşvik edilmesini içeriyor.
Önce gübre şirketlerinden üretime orta verme haberleri gelmeye başladı.
ARCELORMİTTAL’DEN ALMANYA KARARI
Son olarak Çin dışında dünyanın en büyük demir çelik üreticisi ArselorMittal Avrupa’daki faaliyetlerini kısıtlamaya yöneldi. Hem resesyon nedeniyle talepte azalma beklenmesinden hem de yüksek güç fiyatlarından ötürü.
ArcelorMittal Almanya CEO’su Reiner Blaschek “Kısa bir mühlet içerisinde gaz ve elektrik fiyatlarında yaşanan 10 katlık artış rekabet gücümüzü çok olumsuz etkiledi. Siyasetin acil tedbir alması gerekiyor” dedi.
Eylül sonunda Bremen’de üretim duracak, Hamburg’da ise dördüncü çeyrekte.
Her iki üretim merkezinde kısa çalışma başladı. Şirketin Almanya’daki öteki iki üretim merkezi olan Eisenhüttenstadt ve Duisburg’da da kısa çalışmaya geçildi.
ArcelorMittal’in Almanya’da 8.500 çalışanı var. Kısa çalışmaların toplam kaç kişiyi etkileyeceği ise sendikalarla yapılacak görüşmeler sonucunda netleşecek.
ArcelorMittal’in Fransa’daki üretim merkezi Florange’da kısa çalışmaya dahil edildi ve yıl sonuna kadar devam edeceği duyuruldu. Haberle birlikte tesis etrafında protesto ve şovlar başladı. Florange tesisinde 2.000 kişi çalışıyor.
ArcelorMittal’in Fransa’da Dunkirk, Mardyck, Desvres, Montataire, Basse-Indre ve Mouzon’da da tesisleri bulunuyor. Bu tesislerde gelecek haftalarda kısa çalışma ve kapama tehlikesinin bulunduğu belirtiliyor.
Bu ortada şimdi resmi bir açıklama yapılmasa da ArcelorMittal’in İspanya tesislerinde kısa çalışmaya gidileceği haberleri duyulmaya başladı.
Hala daha bol ve ucuz para ortamı varken, maliyet artışlarından ötürü üretim kısıtlamasına gidiliyor, üretim daralıyor. Üretimdeki azalma elbette mevcut enflasyonun üzerine yeni yükler getirecek.
ECB DE, AB DE ÜZÜCÜ SIKIŞTI
AB’de tüketici enflasyonu yüzde 9.1, üretici fiyatları yüzde 37.5 seviyesinde. Fiyat artışlarına güç fiyatları öncülük ettiğinden, devamı bekleniyor. Çift haneli sayısı geçmesine geçecek de, bir yerden de geri döndürmek gerekecek. İşte o dönüş düzeyinin çok da üstte olmaması lazım.
Ayrıca enflasyonla çaba açısından euronun fazla bedel kaybetmemesi tercih edilir. Bu nedenledir ki, AB ekonomileri resesyona gerçek ilerlerken dahi Avrupa Merkez Bankası ECB yüzde 0.75 puanlık faiz artırımını masada tutabiliyor.
Böyle bir faiz artırımını yapar mı, yapmaz mı bunu yarınki toplantısında göreceğiz. Gerisinden Lider Lagarde’ın basın toplantısında söyleyeceklerine nazaran euro tahminen biraz olsun toparlanabilir.
Ancak nasıl bir karar alırsa alsın, ECB yanlış yapmaktan kurtulamayacak. Zira yükselen enflasyona karşı tedbir almakta çok geç kaldı.
Şimdi faizleri süratle artırsa resesyona gerçek yol alan ekonomik gidişi daha hızlandıracak. Artırmasa euronun kaybı derinleşecek ve enflasyonla çabayı büsbütün kaybedecek.
ECB enflasyonla resesyon, AB ise ABD ile Rusya’nın ortasında kötü sıkıştı. Avrupa için durum berbattan berbata gerçek gidiyor.
Dün işlediğimiz bahis yüksek enflasyon karşısında acı ilacı herkes içmesine içecek ancak en acısını Avrupa içmek zorunda kalacak.