Duygu Erdoğan – Türkiye’nin en büyük sosyal konut projesi olan ve ilk etabında 81 ilde 250 bin sosyal konut, 100 bin altyapılı konut arsası, 10 bin iş yerinin vatandaşlara sunulduğu projeye çok yoğun başvuru yapılıyor. Dün ilk başvuruların alınmaya başlandığı e-devlet sistemi sık sık tıkanırken, Halk Bankası ile Ziraat Bankası şubeleri adeta dolup taştı.
Dün saat 23.00 itibarıyla alınan başvuru sayısı 865 bini buldu. Bu kapsamda başvuru sürecine ilişkin merak edilenleri yanıtlamak adına hem e-devlet ve bankadan başvuru aşamalarını gerçekleştirerek süreci yakından takip ettik…
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Murat Kurum, ‘İlk Evim İlk İş Yerim’ isimli dev sosyal konut projesine ilişkin detayları dün İstanbul’da yaptığı toplantıda basın mensupları ile paylaştı. Bakan Kurum, “Açıkladığımız andan beri telefonlarımız susmadı. 81 il ve 600 ilçede proje büyük heyecan oluşturdu” dedi.
‘İlk Evim, İlk İş Yerim’ projesiyle dar gelirli vatandaşlar için Türkiye’nin en büyük sosyal konut projesi hayata geçiriliyor. Devam edecek bir yapıda hayata geçirilen projede ilk etapta 81 ilde 250 bin konut inşa edilecek, 100 bin altyapılı konut arsası satışa sunulacak, 10 bin iş yeri ile vatandaşlara kendi işini kurma imkanı sunulacak.
Sosyal konut geliştirme tarihinde ilk defa gençlere ayrı kontenjan uygulanacak projede ayrıca emekliler, şehit yakınları/gaziler ve engelliler için de kontenjan ayrımı devam edecek. Gençler ve emeklilere yüzde 20’şer; şehit yakınları/gaziler ve engelliler için ise yüzde 5’er kota ayrıldı. İlk başvurular dün itibarıyla alınırken, 31 Ekim’e kadar süreç devam edecek.
En yüksek taksit 3.500 lira
608 bin lira fiyata sahip 2+1 konutlar, aylık 2 bin 280 liradan başlayan taksitlerle ve 240 ay vadeyle satılacak. 2+1 daireler 75 ile 105 metrekare arasında değişiyor. 2+1’lerde illere göre değişmekle birlikte en yüksek fiyat 770 bin lira. 105 metrekarelik 3+1 dairelerin fiyatı ise yine illere, şerefiyesine göre değişmekle birlikte 850 bin lira ile 950 bin lira arası olacak. Taksitler 3 bin 187 liradan başlıyor, İstanbul’da yaşayan vatandaşlar 3 bin 500 lira taksitle bu evlere erişebiliyor.
Başvuru nasıl yapılıyor?
1 – E-devlet ekranından başvuru işlemi: Öncelikle TOKİ sitesinden yapılmak istenen işlemler dahil olmak üzere sistem sizi e-devlet üzerine yönlendiriyor.
TC kimlik numarası ve şifreniz ile giriş yaptığınız e-devlet ekranının ana sayfasında ‘TOKİ konut başvurusu’ sekmesi ‘İlk Evim İlk İş Yerim’ sosyal konut başvurusuna hemen geçebiliyorsunuz. Burada öncelikle ‘şartları taşıyorsanız başvuru yapın’ şeklinde bir ön yazı ile karşılaşıyorsunuz. Bu aşamada bazı anlarda site çok daha uygun, bazı anlarda ise çok daha yoğun olabiliyor. Burada öncelikle il seçimi yapmanız gerekiyor.
İstanbul seçimimizde karşımıza Arnavutköy, Çatalca, Selimiye ve Tuzla projeleri çıktı. Ayrıca projedeki konut büyüklükleri de belirtiliyor.
Arnavutköy’ü seçerek başvuruya devam ediyoruz. Burada karşınıza bir bilgilendirme metni çıkıyor. Başvuru şartlarının net şekilde ele alındığı belgede yazanları eğer şartları yerine getiriyorsanız kabul etmeniz isteniyor. Kabul edip ilerlediğimizde tüm bilgilerinizin yani mevcut ikamet ve nüfus bilgilerinin görüntülendiği bir ekran geliyor.
Buradan devam et butonuyla başvuruya devam ediyoruz.
Bu aşamada ise emekli, genç, şehit yakını/gazi ve engelli kontenjanlarından birine dahil iseniz seçmeniz, ya da direkt başvuruya devam etmeniz isteniyor. Başvurudan sonra Halk Bankası tarafından adınıza açılacak ve SMS ile size bildirilecek olan hesaba deva eden 1 iş günü içinde 500 lira ödeme yapmanız gerekiyor. Son olarak başvurunuz kaydediliyor ve değerlendirilmek üzere işleme alındığı belirtiliyor.
2 – Bankada nasıl ilerliyor? Banka şubelerinden başvuru işlemini de yaptık. Öncelikle kayıtlı olduğunuz ilin banka şubelerinden başvuru yapabiliyorsunuz. Buna göre, yoğun bir başvuru sırasının olduğu banka şubelerinde sıraya girenlere genellikle sıra alma ekranı önünde güvenlikler tarafından sözleşme metinleri dağıtılıyor. Bu metinlerde şartlara uyduğunuzun belgelenmesi gerekiyor. Sıranız geldiğinde belgenizi teslim edip, 500 liralık başvuru ücretini yatırdıktan sonra başvurunuz sisteme alınıyor.
TC kimlik numarası çözümü
E-devlet üzerinden başvuru yapmak isteyenler için yoğunluk oluşmaması adına TC kimlik numarası son hanesine göre bir başvuru sistemi de işliyor. TC kimlik numarası sonu 0 olanlar dünden itibaren, 2 olanlar bugünden itibaren, 4 olanlar cuma gün, 6 olanlar cumartesi günü, 8 olanlar ise pazar gününden itibaren başvurabiliyor. 19 Eylül itibarıyla ise sınırlama olmayacak.
Borç bitmeden satılmaz ama kiraya verilebilir
Kampanya ile ilgili bazı merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Hane içinde kimler başvurabilir?
Hane geliri aile geliri olarak eşler / anne-baba geliri olarak hesaplanıyor. Evde 18 yaşının üzerindeki genç ayrı bir birey olarak değerlendiriliyor. Tek başına şartları karşılayan hane içindeki gençler de ayrı başvuru hakkına sahip. Yani anne baba geliri 18 bin lirayı aşsa bile, 18 yaşının üzerindeki çocuklarının geliri 16-18 bin liranın altında ise kendi adına başvuru yapabilir.
Başvurular hangi illere olabilir?
Kişilerin başvuru yapacakları ilde bir yıl ikamet şartı var. Bunun dışında ise nüfusa kayıtlı oldukları illere yani memleketlerine de başvuru yapabilecekler.
Aileden hisse ya da tarla sahibi olanlar başvurabilir mi?
Evet, bu kişilerin de başvurusu alınacak. Tek şart üzerine ev, arsa ve iş yeri tapusu olmamalı.
Sonradan TC vatandaşı olanların başvurusu alınacak mı?
TC vatandaşı olan herkes başvurabiliyor. Vatandaşlık için gayrimenkul alım şartı 250 bin dolar iken 400 bin dolara çıkarılmıştı. Yani genel olarak bu aşamada vatandaş olanlar evi olduğu için şartları karşılamıyor. Ancak istisnalar da olabilir.
Evlerin satışı ve kiralaması yapılabilecek mi?
Borcu bitmeden konutlar devredilemeyecek, satılamayacak. Kiralamada ise sorun yok. Hak sahibi yaşadığı yerin kirasını ödemek için aldığı sosyal konutu kullanabilir.
Yapım ihalesi ve kuralar için süreç ne zaman işleyecek?
Konutların iki yılda teslimi öngörülüyor. İlk temel ekimde atılacak. Kura çekimlerinin 2023 ilk çeyreğe kadar tamamlanması hedefleniyor.
Yurt dışında yaşayan Türkler nasıl başvuru yapabilir?
Gelir şartını taşıyan yurt dışında yaşayan Türkler de memleketleri için başvuru yapabilir. Bu durumda yaşadıkları yerdeki gelirleri tespit edilecek.
Konut taksit ödemeleri ve zam oranı nasıl belirlenecek?
Konutların inşaatının başladıktan sonra sözleşme aşamasına getirilmesi yani 12 aylık süre ardından taksit ödemelerinin başlanacağı hesaplanıyor. Taksitlerin yıllık artışları ise memur maaş artışlarına göre yapılıyor.
Memur maaşlarının fazla artışı olduğu zamanlarda nasıl bir yöntem izleniyor?
Devlet burada devreye girerek oran belirliyor. Örneğin bu yıl memur maaş artışı toplamda yüzde 80 olduğu belirtilirken, buna karşılık TOKİ ödemelerinde toplam zam oranının yüzde 25’de tutulduğu ifade edildi.
Devlet konut fiyatlarının ne kadarını sübvanse ediyor?
En az yüzde 40 olmak üzere projede devlet sübvansiyonu sağlandı. İlk etap maliyeti 422 milyar lira olan projede devletin 177 milyar liranın üzerinde sübvanse edeceği belirtildi.
Yüzde 10 peşinat ödemesi için kamu bankaları destek sunacak mı?
Daha önce kamu bankalarının TOKİ’den ev alanlara peşinat ödemelerinde imkanlar oluşturduğu belirtilirken, yine tüketici kredisi gibi sistemlerle destekler verilecek.
Süreç ne kadar şeffaf ilerleyecek?
Yapım ihaleleri ihale kanunu ile takip edilirken, kura çekimleri ise noter huzurunda vatandaşın katılımı ile yapılıyor. Ayrıca bugüne kadar TOKİ’nin herhangi bir ihale ve kura çekiminde sıkıntılar oluşmadığı belirtilirken, Sayıştay denetiminin sürekli üzerinde olduğu bir sistemin işletildiği dile getirildi.
Daha önce konutunu satanların başvurusu alınır mı?
Gelir beyanı, başvuru tarihi itibarıyla dikkate alınıyor. Yani bundan bir süre önce evini satan kişinin de hakkı var.
Konutların yasal olmayan şekilde beyan ve emlakçı tarafından istismarı önüne nasıl geçilecek?
Sistemler öncelikle maaş ve tapu beyanlarına göre kişinin başvurusunu ya kabul ediyor, ya da reddediyor. Ancak bir istismar tespit edilirse konuta el konulacak ve ödemeler geri verilmeyecek.
Arsalar için süreç nasıl işliyor?
Arsalar üzerinde iki yıl içinde ev yapım süresi olacak. Altyapıdan kaynaklı uzama olursa süreç de uzayacak.
En çok sorulan sorulara cevap
TOKİ’nin sosyal medya hesapları ve telefonlardan aldığı etkileşimlerde en çok sorulan soruların yanıtları şöyle:
Başvuru bedeli: Konut ve hazır arsalar için 500 lira, iş yerleri için ise 2 bin lira.
Yaş şartı: 18 yaş üzerinde şartları karşılayan her vatandaş başvuru yapabiliyor.
Gelir şartı: İstanbul için aylık hane halkı gelirinin en fazla net 18 bin lira, yurt genelinde 16 bin lira olmalı.
Hangi illerde proje var: 81 il ve 600 ilçede konut projesi var. Başvurular 1 yıl ikamet şartı ile yaşanılan şehre ya da nüfusa kayıtlı ile olabilir.
Teslimat: Konutların 2 yıl sonra tamamlanması bekleniyor.
Peşinat bedeli: Yüzde 10 peşinat şartı var. En az 60 bin lira olmak üzere 85 bin liraya kadar konut tipi ve şehre göre değişiyor.
Metrekare bilgileri: 2+1 konutlar 75-105 metrekare arasında, 3+1 konutlar ise 105 metrekare olacak.
Arsa ve dükkan satışları: Başvuralar 10 Ekim – 7 Kasım arasında başlayacak.
Taksitler sabit mi, nasıl artıyor: Taksitler genel TOKİ ödemelerinde olduğu gibi 6 ayda bir yapılan memur maaş artış oranına endeksli.
Başvuru kanalları: Konutlar için e-devlet ve Halkbank ile Ziraat Bankası şubeleri.