Ogün Akkaya
ANKARA – Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı’nın (AFAD) ve Kandilli Rasathanesi’nin açıklamalarına nazaran Maraş’ın Pazarcık ilçesinde 7,7 büyüklüğünde, Elbistan ilçesinde ise 7,6 büyüklüğünde zelzele meydana geldi. 10 vilayette büyük yıkıma neden olan zelzelelerde binlerce kişi ömrünü yitirirken, on binlerce kişi yaralandı.
Acil Tıp Uzmanları Derneği Lideri Başar Cander, enkaz altında kalan şahıslar kurtarılırken birinci müdahalede dikkat edilmesi gerekenleri anlattı. Birinci yardımın kesinlikle uzman ya da tecrübeli bir yetkili tarafından yapılması gerektiğini söyleyen Cander, enkaz altında kalan şahıslara müdahale eden bireylerin de dikkat etmesi gerekenler olduğunu söyledi.
‘HASTALARIN TRAVMA HASTASI OLDUKLARINI UNUTMAMAK GEREKİYOR’
Enkaz altından çıkarılan depremzedenin travma yaşadığının unutulmaması gerektiğinin altını çizen Cander, “Deprem altındaki kişi büsbütün kurtarılmadan dahi koluna ya da bacağına serum takıp öncelikle sıvı kaybını önlemeye çalışıyoruz. Hasta çıkarılmadan dahi müdahale gerekebiliyor. Enkazdaki şahısların travma hastası olduklarını unutmamak gerekiyor” dedi.
Enkaz altından çıkarılan şahısların bedeninde kırıklar olabileceğini söyleyen Cander, dikkatli taşıma kurallarının uygulanmadığı takdirde hastanın bedeninde ziyan açığa çıkabileceğini söyledi. Birinci müdahalenin dikkatli yapılması gerektiğini anlatan Cander, enkaz altında kalan bireylerin baş ve boyun travması nedeniyle de hayatını kaybedebileceğini anlattı.
‘PROFESYONEL OLMAYANLARIN YAPABİLECEĞİ ŞEY HASTALARIN ISITILMASINI VE DÜZGÜN BİR FORMDA TAŞINMASINI SAĞLAMAK’
Enkaz altından çıkarılan birçok hastanın ezilme sendromu yaşadığını, bu sendromun sonucunda şok, böbrek yetmezliği, kalp ve teneffüs yetmezliği üzere sıkıntıların görülebileceğini söyleyen Cander, enkaz altındaki kişinin kaslarında da hasarların olabileceğini aktardı. Soğuk hava ve hipotermiye karşı enkaz altından çıkarılan bireylerin battaniyelere sarılarak ısı kaybının önlenmesi gerektiğini söyleyen Cander şunları kaydetti:
“Vücudun bir an evvel ısıtılması gerekiyor. Sarsıntı enkazı altındaki bireye çıkar çıkmaz serum takılmalı. Vatandaşlar bunu yapamayacak ancak ne yapması lazım, ısıtması lazım. Sıcak şeyler koyarak ısıtması gerekiyor. Enkaz altından çıkarılan kişiyi taşıma tekniğine kesinlikle dikkat edilmesi lazım. Hangi organın yaralandığını bilmiyoruz. Şuuru açıksa hasta ile konuşulabilir. Travma taşıma kurallarına uyulması kesinlikle kaide. Profesyonel olmayan şahısların yapabileceği şey hastaların ısıtılmasını ve düzgün bir halde taşınmasını sağlamak. Onun dışında yapabilecekleri bir şey yok.”
‘TRANSFER DİKKATLİ BİR FORMDA YAPILMALI’
Deprem enkazı altından çıkarılan şahıslara uygulanan bilinçsiz müdahalenin mevtle sonuçlanabileceğini söyleyen Cander, “Örneğin enkaz altındaki şahısta yarım bir kırık varsa bilinçsiz hareket bunu tam kırığa çevirebilir. Hastanın felç olmasına sebep olabilir. Damar yaralanmalarına sebep olabilir” dedi.
Hastanın travmaya uğrayıp uğramadığının denetim edilmesinin panik halinde göz arkası edilebileceğini anlatan Cander, “Enkaz altındaki bireylere yanlış müdahale mevtle sonuçlanabilir. Travmanın olduğu kabul edilerek, transfer dikkatli bir halde yapılmalı” diye konuştu.