Sosyal medya platformunda bulunan kimi kelamda yardımlaşma derneği hesapları, internet tarayıcılardan ya da eski haberlerden aldıkları çocuk fotoğraflarıyla paylaşım yaparak düzmece bağış kampanyası yürütüyor. Daha evvel meydana gelmiş olaylara yeni gerçekleşmiş izlenimi veren düzmece hesaplar, itimat oluşturmak gayesiyle dekont imgeleri de paylaşarak ulaştıkları binlerce kişiyi dolandırıyor. 2021 yılında Manisa’da köpek saldırısına uğrayan Mert Dilek’in haber fotoğrafını kullanan dolandırıcılar, ameliyat masrafı ismi altında 22 bin liralık bağış kampanyası oluşturdu. Mert Dilek’in babası Vural Dilek, “Mert 3 sene evvel bu türlü bir olay yaşadı, köpek saldırısına uğradı. Bizim, 2 hafta öncesine kadar bu dediğiniz olaydan haberimiz yoktu. Bizi tanıyan bir arkadaşımız aradı. ‘Çocuğunuzun resmi üzerinden bağış topluyorlar’ dedi. Instagram adresini bize gönderdi. Biz o adrese girip çocuğumuzun fotoğraflarını gördük. Ondan sonra çabucak avukatımla görüştüm. Avukatım da çabucak savcılığa hata duyurusunda bulundu. Şu an o denli bir durum yok. Bizim bir alakamız yok” formunda konuştu.
‘SAHTE BANKA DEKONTLARI DA KULLANIYORLAR’
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Bilişim Teknolojileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, onlarca düzmece hesabın bulunduğunu belirterek, “Sosyal medyanın gelişim göstermesi ile birlikte artık yardım kampanyalarının da buralarda gerçekleştirildiğini görüyoruz. Ancak dolandırıcılar üzülerek söylemek gerekir ki insanların hislerini, hassasiyetlerini kullanarak sömürüyorlar. İnternet ortamından bulmuş oldukları görselleri derliyorlar, topluyorlar ve güya yeniymiş üzere sunuyorlar. Olağan bu haber içeriklerinde var olan, elini kaybetmiş olan ya da ziyan görmüş çocuklar kelam konusu oluyor. Buradaki görselleri topluyorlar, üzerine de duygusal yazılar yazıyorlar. Bilhassa geçersiz yorumlar, düzmece beğenilerin yanı sıra uydurma banka dekontları da kullanıyorlar. Zira beşerler buna itimat duyabilmesi için belirli dekontlara muhtaçlığı var. İşte burada da bankaların dekontlarını kopyalıyorlar, taklit ediyorlar yani. ‘Bakın biz de gönderdik, sadakamı bu halde veriyorum, Allah yardımcınız olsun benden de 5 bin TL’ deyip, bir de banka dekontu koymuş oluyorlar. Ve bu sayede aslında burada vatandaşlar bu noktada bu hesaplara inanmaya başlıyor ve bu hesapların sayısı bir değil, onlarca hesap bu sayede ön plana çıkartılıyor” diye konuştu.
‘SANAL BİR DİLENCİLİK OLARAK KARŞIMIZA ÇIKIYOR’
Kırık, kelamda kampanyaların 45 yaş üstü vatandaşları maksat aldığını vurgulayarak, “Bir bakıyorsun bir ay evvel kullanılan fotoğrafın birebir formda öbür bir hesapta yeniden kullanıldığını görüyoruz. Olağan bunları biz nasıl görebiliyoruz? İnternet ortamında yaptığımız aramalar aracılığıyla, görsel araması yaparak bu var olan görselleri arama motoruna tarattığınızda zati bunlar çıkmış oluyor. Bu da aslına bakarsanız sanal bir dilencilik olarak karşımıza çıkıyor. Yani dilenciliğin farklı bir boyutu olarak karşımıza çıkıyor. Bu sayede vatandaşlar üzülerek söylemek gerekir ki tuzağa düşmüş oluyorlar. Aslına bakarsanız dolandırıcılar da bu sayede hedeflerine ulaşmış oluyorlar. Kitleyi de daima değiştiriyorlar bazen sponsorlu reklamlar, içerikler de veriyorlar. Bilhassa de 45-50 yaş üstü insanları burada cezbetmeye ve etkilemeye çalışıyorlar zira onların bu bahiste daha bilinçsiz olduklarını çok düzgün biliyorlar. Hasebiyle gençlerden çok gaye 45-50 yaş üstü beşerler olarak seçilmiş oluyor. Sizin de gönlünüzden kopan ne varsa yardım yapın diyorlar, öyküler paylaşıyorlar, bu görselleri içerikleri dekontları paylaşıyorlar. Ve bu sayede duygusal olarak sömürmüş oluyorlar” tabirlerini kullandı.
‘HESABIN AÇILDIĞI TARİH KESİNLİKLE DENETİM EDİLMELİDİR’
Görsellerin arama motorlarında çarçabuk fark edildiğine dikkat çeken Kırık, “Bir sefer biliyorsunuz bu üslup kampanyalarda kesinlikle valilik onayı olması gerekiyor ve bunun kesinlikle siteden sorgulanması son derece kıymetli, bu birincisi. İkincisi de bu üslup derneklerin, vakıfların ve tertiplerin resmi siteleri vardır. Bunların sicil bilgileri kelam bahsidir. Bunları kesinlikle denetim etmek son derece değerlidir. Bir de toplumsal medyada çok fazla bu üslup artık sayfa oluşturulmaya başladı, hasebiyle burada vatandaşlarımız şuna çok dikkat etmelidirler; hesabın açıldığı tarih kesinlikle denetim edilmelidir. Bununla birlikte bu görseller hangileri ise birebir biçimde arama motorlarına bu görselleri aratarak sahiden o denli bir çocuk var mı, yok mu ya da o denli bir görsel kelam konusu deyip aratmaları gerekiyor. Zati genelde dolandırıcılar daima birebir görselleri kullandıklarından ötürü arama motoruna attığınızda bunları görmüş oluyorsunuz. O yüzden bu biçim tuzaklara düşmemek için resmi kurum ve kuruluşlara bu stil yardımları yapmak son derece kıymetlidir. Ve hiçbir halde bu şekil sayfalara prestij etmemek, birebir formda bu biçim sayfaları da şikayet etmek bir nebze de olsa dolandırıcılık karşısında bizleri koruyacaktır” dedi.